У творах (зборнікі вершаў “Мае песні", “Сіла гневу", “Звіняць званы Святой Сафіі”) адзначана 237 ужыванняў розных лексічных адзінак са значэннем колеру і святла. Сюды ж мэтазгодна ўключыць і лексіку з пераносным метафарычным значэннем.
Табліца 1: Частотнасць каларонімаў, іх падзел паводле прыналежнасці да пэўных часцін мовы
| Каларонім | Назоўнік | Прыметнік | Дзеяслоў | Дзеепрыметнік |
| залаты | 2 | 7 | 1 | 1 |
| срэбны | 3 | 6 | ||
| зялёны | 1 | 5 | ||
| чырвоны | 2 | 1 | 1 | |
| белы | 1 | 10 | 1 | |
| сіні | 5 | 5 | ||
| сівы | 3 | |||
| шызы | 1 | 1 | ||
| чорны | 6 | |||
| шэры | 2 | 4 | ||
| блакітны | 7 | 9 | ||
| жоўты | 1 | |||
| пажоўклы | 1 |
Такім чынам, выяўлена 86 ужыванняў каларонімаў. Акрамя пададзенай колькасці каларонімаў, што абазначаюць “чысты” колер, існуюць колеравыя кампазіты, якія ўяўляюць сабой камплекс узаемазвязаных кампанентаў, якія характарызуюць разнастайныя колеравыя ці светлавыя адценні:
Заслалі аранжава-мосяжнай коўдраю двор;
Я гляджу за вакно: панадворкі там жоўта-барвовыя;
Узняўшы бел-чырвона-белы сцяг.
Сярод уласнаколеравых вылучаецца група каларонімаў, якая абазначае колер апасродкавана, на аснове асацыятыўнай сувязі:
Раса лугоў, раса крыштальная;
Дзе новы ўсход пурпурая зарэе;
Ні шэрых вечароў, ні мутных ранняў;
Цвіці вяргіннаю зарой;
Колер такіх кампазітаў лёгка вызначыць праз супастаўленне з адпаведна афарбаванымі рэаліямі.
Найбольш частотнымі па сваім выкарыстанні з’яўляюцца блакітны (16) і белы (12) колеры. Дастаткова часта ўжываецца сіні і залаты колеры. Самымі рэдкаўжывальнымі аказаліся каларонімы жоўты і пажоўклы.
Абсалютная большасць каларонімаў рэпрэзентавана прыметнікамі. Гэта звязана з тым, што колеравыя лексемы выкарыстоўваюцца пераважна ў сваім звычайным граматычным афармленні: колеравая прымета рэалізоўваецца праз прыметнік. Да таго ж, стылістычнае ўжыванне прыметнікаў увогуле тлумачыцца агульнымі ўласцівасцямі гэтай часціны мовы, якія даюць магчымасць выражаць самыя разнастайныя па сваёй эмацыянальна-эксрэсіўнай афарбоўцы прыметы і якасці прадметаў і з’яў.
Неабходна таксама адзначыць той факт, што сустракаюцца каларонімы выражаныя адноснымі прыметнікамі (макаў цвет, вяргінная зара), а таксама прыметнікамі са ступенямі параўнання: сіней, бялей, зеляней (вышэйшая ступень параўнання); найсвятлейшае (найвышэйшая ступень параўнання).
Табліца 2: Частотнасць люксонімаў, іх падзел паводле прыналежнасці да пэўных часцін мовы
| Люксонім | Назоўнік | Прыметнік | Дзеяслоў | Дзеепрыметнік |
| Ззяць, зігцець | 3 | 11 | ||
| знічка | 2 | |||
| іскрыцца | 1 | 1 | 3 | |
| ясны | 3 | |||
| агністы | 6 | 4 | ||
| зорны | 1 | |||
| светлы | 11 | 6 | 6 | |
| промні | 6 | 2 | ||
| ірдзець | 1 | |||
| цёмны | 17 | 4 | 1 | |
| блекнуць | 2 | |||
| бліскучы | 2 | 1 | 2 | |
| мігценне | 2 | 4 | ||
| тусклы | 2 | |||
| зыркі | 3 | |||
| яскравы | 1 | 1 | ||
| бражджыць | 1 |
Найбольш частотна вызначаюцца антанімычныя люксонімы “светлы" і “цёмны". Паводле біблейскай міфалогіі, гэта найбольш важная сімволіка супярэчнасці быцця, яго глыбіннай таямніцы і знамянальных пераходаў. Паняцці “светлы" і “цёмны” маюць глыбокі трансцэндэнтны характар.
Як можна заўважыць, група люксонімаў больш шырока прадстаўлена лексемамі, якія маюць вельмі рэдкую паўтаральнась. Гэта адрознівае іх ад каларонімаў у паэзіі аўтара.
Найбольшай частнотнасцю (пасля названых антанімычных люксонімаў) вызначаюцца люксонімы, якія абазначаюць вышэйшую ступень праяўлення свету: ззяць, зігцець, агністы.
Калі гаварыць пра аднесенасць люксонімаў да пэўных часцін мовы, то найбольш часта яны выражаюцца назоўнікамі. Тлумачыцца гэты факт тым, што функцыянальна назоўнік здолны называць з’яву, прадмет, у тым ліку і тую, што мае дачыненне да свету і колеру.
Як адзначаюць спецыялісты, усе колеры падзяляюцца на храматычныя і ахраматычныя. Да храматычных, ці асноўных, адносяць сем колераў вясёлкі - чырвоны, аранжавы, жоўты, зялёны, блакітны, сіні, фіялетавы; да ахраматычных - белы, чорны і ўсе шэрыя колеры.
Акрамя названых можна выдзеліць трэцюю - найменні колераў, што нельга аднесці ні да храматычнай, ні да ахраматычнай груп, напрыклад: буры, зямлісты.
Вялікую ролю ў сістэме колераабазначэння мастацкага твора адыгрывае прыём “колеравага кантрасту”. Гэта матываваная канцэнтрацыя супрацьлеглых па сваёй семантыцы каларонімаў у межах мікракантэксту.
Трэба звярнуць увагу на супрацьлеглыя па сваёй прыродзе каларонімы “чорны” і “белы", якія ў вялікай колькасці прысутнічаюць у вершах разгледжаных намі зборнікаў. Так, прыметнікі “чорны” і “белы" абазначаюць звычайна колер прадмета (чорныя вочы, ночы; белы снег). Але ў паэзіі А. Салаўя названыя каларатывы выкарыстоўваюцца ў пераносным сэнсе.
Чорны колер звычайна асацыіруецца са злом, нечым адмоўным, што ідзе з культуры, архетыпаў у падсвядомасці кожнага чалавека. Так, напрыклад, названы колер звязваецца аўтарам з міфалагічнымі істотамі, звышнатуральымі сіламі, рэлігійным уяўленнем пра грахоўнасць і Сатану:
І знікне чорны прывід Сатаны;
Чорнай сцёк упыр крывёй;
А ён прыходзіць знішчыць духа злога туды, дзе цемры йшчэ былое ўладанне;
Абагнаць натоўпы чорныя свавольных сценяў;
Кане ў змрок нячыстага спакуса;
Колькі думак нязбытных бярэ да сябе падысподняя цьма;
Дастаткова частотнымі з’яўляюцца выпадкі ўжывання прыметніка “цёмны", або назоўніка “цемра” у спалучэнні з назвамі істот, якія ў свядомасці людзей набліжаныя да нечага адмойнага, жахлівага, непрыемнага, прыносяць няшчасці:
Сыты чорным груганом абед;
Чорны крук закракаў на ўсё горла;
Супрацьпастаўленне разгледжаных колераў, іх антанімічнасць праяўляецца ў межах адного кантэксту, дзе пераход ад цемры да святла, змена ночы і дня - сімвал перамогі дабрыні над злом:
Святло развее цемру пусткі;
Святляр жыцця, цямняр агоній;
Краса пары былой з цямна ў святло вядзе;
З глушы, дзе ймгла, вы вядзіцё ў край святла, той край - жыццё;
З цемры былога выходзіць наперад да яснага сонца;
Спалі маланкавым агнем, не цёмнай ноччу будзь, а днём;
Вядуць яго нябачныя дзівы і ў нудны змрок,і ў сонечны прасвет.
У аўтарскай пазіцыі можна выдзеліць дзве супрацьлеглыя тэндэнцыі: адна з іх апісвае веру ў аптымістычнае заканчэнне любой справы, добрае будучае і веру ў перамогу дабрыні над злом:
Неба Крыўі не зацемраць хмары;
Пабачыць свет без цемры, без руін;
Хоць цьмы супонь рве ноч - ты йшчэ не згас;
Зачыніш навекі дзверы з пустэльні цемры і знявер;
Нічога, што з цемрай не ладжу ідучы;
Другая ж, адваротная тэндэнцыя - апісвае непераможнасць чорных сілаў і бездапоможнасць чалавека ў змаганні з імі:
Пад цяжкай хмарай дыму і сажы шчарнее нават белы снег;
Цемра гусцее;
Застою - цемень, хмуры дол;
Поўнач схавае мяне, цемрадзі процем густы досвітку промень мільгне;
Пакіну ў цемры густой;
Пад змрокам жутлах перагас твой дзень пагас;
Сустракаюцца адзінкавыя выпадкі ўжывання калароніма са значэннем чорнага колеру, калі ім апісваецца тая ўмова, пры якой чалавек адчуваў сябе шчаслівым, радасным:
Як жыў табой, тады не ведаў цемры я;
Да групы ахраматычных колераў таксама адносім белы, які даволі часта сустракаецца ў тэксце вершаў разгледжаных намі зборнікаў. Белы колер - гэта эквівалент дзённага святла, гэта сімвал малака і семені, што атаясамліваюцца з жыццём. Вельмі часта гэты колер выкарыстоўваецца для характарыстыкі белых грудзей (грудкі), белых рук (ручкі), вусаў, што, магчыма, вядзе свій пачатак яшчэ з вуснай народнай творчасці: белы снег, белы дзень, белыя росы, анёл белы [11; 48].
Белы колер у аўтара ў асноўным апісвае з’явы прыроды: квіценне садоў
Пад беллю дрэвы маўчаць прароча;
О, край садоў, палотнаў белых;
Зямлю, пакрытую белым снегам:
Зямля схавана пад белаю аўчынай;
Шчарнее нават белы снег;
Зіма на шугавейных белых крылах;
У тэй зімовай белай сумятні
Аблокі (або хмурынкі) на небе:
Гай яшчэ зеляней, хмурынкі шчэ бялей;
А з неба ў люстры водаў адсвечваюцца белыя аблокі;
Зрэдку аўтар выкарыстоўвае фразеалагічныя і метафарычныя выразы:
Дні ідуць і срэбрам беляць скронь; Тут на белы свет з’явіўся.
Белы колер - гэта яшчэ і колер срэбра, а срэбра - гэта колер Месяца і патоку прарокаў, што ачышчаюць аўру зямлі. Нядзіўна, што ў паэтычных творах наогул і у творах А. Салаўя ў прыватнасці, заўсёды нясе дадатную ацэнку: