Аб ролi мастацтва у жыццi народа Б. выказау свае думкI у зборнiках "Дудка беларуская", "Смык беларускi". Кожны са сборнiкау -- асабiстая старонка у жыццi i творчасцi паэта, асобная мастацкая з'ява. Са сваiмi вядучымi вобразамi, iдэйна-эстэтычнымi задачамi. Вялiкае значэнне маюць прадмовы да гэтых сборнiкау Гэтыя прадмовы прысвечаны пытанням развiцця бел. мовы i лiтаратуры. Паэт iмкнецца абуздаць у народа пачуццi нацыянальнага самаусведамлення, любоу да роднай мовы i лiтаратуры. З вялiкай цеплыней гаварыць ён у прадмовах аб высокiх вартасцях бел. мовы, вельмi багатай гiсторыяй i традыцыямi. “ Мова наша -- есць такая ж людская, ” -- пiсау Б., -- “як i французкая, або нямецкая, або iншая мова". У прадмовах, поуных патрыятычнага пачуцця да Радзiмы, роднай мовы, перадавой нацыянальнай культуры Б. гнеуна дакарае "Вялiкiх паноу", якiя грэбуюць роднай мовы, адракаюцца ад яе, ахвотней гавараць на франц., чым на сваёй. Любоу да роднай мовы спалучаеца у Б. з павагай да мовы i нацыянальнай культуры iншых народау. Паэт лiчыу пажаданным i нават неабходным, каб беларусы, апрача роднай мовы ведалi i суседскiя мовы. Барацьба Б. за родную мову i лiтаратуру была барацьбой за дэмакратыю, палiтычную i нацыяную свабоду. Прадмовы садзейнiчалi абуджэнню нацыян, свядомасцi народа, развiццю белар. мовы i лiтаратуры., сцвярдженню эстэтычнага срэдства паэта, яго адносiны да народнай культуры, да фальклора
Б. пачау пiсаць вершы яшчэ у нежынскiм лiцэi, але займацца лiтаратурнай дзейнасцю стау толькi пасля вяртання на Радзiму. Царiзм праследавау паэзiю Б. Таму паэт вымушаваны быу друкаваць свае вершы па-за межамi Радзiмы, 1891г., у Кракаве пад псеуданiмам “Мацей Бурачок” быу надрукаваны першы сборнiк паэзii "Дудка беларуская". Затым у 1854 г. пад псеуданiмам “Сашок Рэука з-пад Барiсава” выйшау яго сборнiк "Смык белрускi". А другiя сборнiкi "Беларуская скрыпачка” i "Беларускiя расказы” царская цензура не дапусцiла да друку