Art. 1. Państwo przejmuje na własność w powiatach, wymienionych w art. 6 niniejszej ustawy:
1) dobra skarbu rosyjskiego, państwowe, apanażowe i gabinetowe oraz dobra b. Banku Włościańskiego;
2) dobra skarbowe nadane przez władze rosyjskie pod nazwą majoratów;
3) dobra należące do członków b. dynastji rosyjskiej;
4) dobra duchowne i klasztorne, będące w posiadaniu Kościoła Katolickiego po porozumieniu ze Stolicą Apostolską, a co do innych dóbr — po porozumieniu z przedstawicielami właściwych wyznań, o ile porozumienie to przed 1 kwietnia 1921 r. nastąpić może;
5) dobra innych instytucji publicznych, a w szczególności fundacji przy zabezpiczeniu celu fundacji.
Art. 2. Z mocy niniejszej ustawy mogą być również przejęte na własność Państwa ziemie prywatne:
a) w całości, gdy zostały przez właściciela opuszczone i gdy właściciele lub osoby, przedstawiające ich prawa, nie wrócą do swych siedzib przed 1 kwietnia 1921 r.;
b) w części, stanowiącej nadwyżkę ponad 400 ha ogólnej przestrzeni jednego zabudowanego folwarku, który winien być właścicielowi pozostawiony, gdy właściciel lub osoba, zastępująca jego prawa, jest obecna lub przed 1 kwietnia 1921 roku do siedziby wróci;
c) w części niezagospodarowanej z obszaru właścicielowi pozostawionego, o ile w 1 rok po zawarciu traktatu pokojowego z Rosją nie została zagospodarowana.
Właścicielom, co do których zostaną dostarczone dowody, że nie mogli powrócić na skutek internowania, lub zostali wywiezieni przez obce władze, winna być pozostawiona możność utrzymania jednego folwarku, nie przekraczającego 400 ha powierzchni.
Art. 3. Osobna ustawa określi czas i sposób oszacowania, cenę wykupu oraz sposób spłaty właścicieli obszarów, przejętych przez Państwo na mocy art. 2.
Art. 4. Powyższy zapas ziemi, z wyjątkiem wód, nieużytków, większych przestrzeni leśnych i gruntów przeznaczonych na cele użyteczności publicznej, przeznaczony jest na rozkolonizowanie między żołnierzy oraz na wykonanie reformy rolnej.
Art. 5. Właściciele gruntów przejętych na własność Państwa, z mocy art. 2 mniejszej usfawy, mogą otrzymać w razie powrotu po 1 kwietnia 1921 r. ziemię w innein miejscu w ilości, odpowiadającej rozmiarowi i wartości poprzednio posiadanego gruntu, jednak nie przekraczającej 45 ha, a w razie, gdyby były zajęte ich zabudowania, też mogą otrzymać bezpłatnie potrzebną do zabudowania się ilość budulca, odpowiadającą rozmiarowi posiadanych poprzednio budynków, nie większą jednak niż 80 m3.
Prawo to przysługiwać będzie byłym właścicielom w ciągu trzech lat po ogłoszeniu niniejszej ustawy.
Właściciele powracający na swe gospodarstwa przed 1 kwietnia 1921 r., obowiązani zwrócić wszelkie koszta nakładów, poniesionych przez nowonabywców dla zagospodarowania ziemi i zabudowania się.
Art. 6. Ustawa niniejsza obowiązuje w niżej wymienionych powiatach według dotychczasowego podziału administracyjnego:
1) brzeskim, 2) prużańskim, 3) wołkowyskim, 4) słonimskim, 5) nowogródzkim, 6) baranowickim, 7) wilejskim, 8) dziśnień-skim, 9) nieświeżskim, 10) łuninieckim, 11) pińskim, 12) kobryńskim, 13) włodzimierskim, 14) kowelskim, 15) łuckim, 16) rówieńskim, 17) dubieńskim, 18) sarneńskim, 19) krzemienieckim, 20) ostrogskim, 21) grodzieńskim, 22) lidzkim.
Art. 7. Dla dokonania przejęcia ziemi na własność Państwa oraz jej przekazywania w myśl art. 4 niniejszej ustawy, tworzy się w każdym z wymienionych w art. 6 powiatów Powiatowe Komitety Nadawcze, których skład stanowią: starosta lub jego zastępca, jako przewodniczący i jako członkowie: przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych, Skarbu i Spraw Wojskowych oraz Głównego Urzędu Ziemskiego po jednym od każdego ministerstwa i urzędu oraz dwaj przedstawiciele miejscowych rolników po jednym od mniejszej i większej własności z głosem doradczym, powołani przez Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych. Komitety orzekają większością głosów; przy równym ich podziale przeważa głos przewodnicząncego.
Art. 8. Od orzeczeń Powiatowych Komitetów Nadawczych służy osobom interesowanym w ciągu trzydziestu dni od dnia wydania orzeczenia prawo odwołania się do Komisji Odwoławczych, które utworzy Minister Rolnictwa i Dóbr Państwowych w porozumieniu z Prezesem Głównego Urzędu Ziemskiego.
Art. 9. Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Rolnictwa i Dóbr Państwowych w porozumieniu z Prezesem Głównego Urzędu Ziemskiego.
Art. 10. Ustawa niniejsza zyskuje moc obowiązującą z dniem ogłoszenia.
(Dz. Ust. R. P. z dn. 12.1.1921 r. Nr 4 póz. 17)
USTAWA
z dnia 17 grudnia 1920 r. o nadaniu ziemi żołnierzom Wojska Polskiego.
Art. 1. Żołnierze wojska polskiego, którzy bronili granic Ojczyzny, mogą otrzymać ziemię na własność z zapasu utworzonego z mocy ustawy z dnia 17 grudnia 1920 r. o przejęciu ziemi na własność Państwa w niektórych powiatach Rzeczypospolitej Polskiej, na zasadach, wyłożonych w następujących artykułach.
Art. 2. Do otrzymania ziemi darmo są uprawnieni:
a) inwalidzi i żołnieize wojska polskiego, którzy szczególniej się odznaczyli.
b) żołnierze, którzy dobrowolnie do wojska polskiego wstąpili i odbyli służbę frontową.
Art. 3. Wszyscy inni inwalidzi, oraz żołnierze, uzdolnieni do pracy na roli, mogą w miarę rozporządzalnego zapasu otrzymać ziemię opłatnie.
Art. 4. Od nabycia ziemi (art. 2 i 3) wyłączeni są żołnierce:
a) karani za zbrodnię przeciwko sile zbrojnej Państwa Polskiego,
b) karani za zbrodnię dezercji,
c) pociągnięci do odpowiedzialności karnej za roztrwonienie dobra państwowego, do czasu uprawomocnienia wyroku uniewinniającego,
d) którzy przekroczyli przepisy o demobilizacji,
e) którzy z pogwałceniem prawa brali samowolnie cudzą ziemię w posiadanie.
Art. 5. Rozmiar nadanej poszczególnemu żołnierzowi działki winien obejmować przestrzeń, wystarczającą dla prowadzenia samodzielnego gospodarstwa, nie może jednak przekraczać 45 ha łącznie z ziemią, dotychczas posiadaną przez żołnierza.
Grupy żołnierzy, zrzeszone w spółki ziemskie na zasadach, które ustali Główny Urząd Ziemski w porozumieniu z Ministerstwem Rolnictwa i Dóbr Państwowych, mogą otrzymywać ziemię dla późniejszego jej podziału w ilości, nieprzekraczającej 45 ha na każdego członka spółki.
Art. 6. Żołnierz, któremu ziemia została nadana, a który, lub którego rodzina, nie osiedli się w terminie rocznym, lub osiedliwszy się nie zagospodaruje się w terminie trzyletnim od daty nadania, może być z nadanego gruntu w drodze administracyjnej na podstawie uchwały Komitetu Nadawczego usunięty, przy-czem własność gruntu powraca do Państwa dla dyspozycji Komitetów Nadawczych, względnie Głównego Urzędu Ziemskiego.
Art. 7. Wysokość opłaty za grunty, nabyte przez żołnier/y na zasadzie art. 3, określona będzie w wartości 30 — 100 kg. żyta za ha rocznie, a spłacana w gotówce na rzecz Państwa przez okres 30-letni, począwszy od 5 roku po nadaniu w ratach półrocznych z dołu; jednakże na wniosek nabywcy może być i w terminie krótszym spłacona.
Art. 8. Państwo Polskie w miarę możności przyjdzie z niezbędną w naturze lub w gotówce pomocą do zagospodarowania gruntów, otrzymanych przez poszczególnych żołnierzy lub przez spółki.
Na ten cel przeznacza się:
1) część pochodzącego z demobilizacji wojska inwentarza żywego i martwego, którą ustali Minister Spraw Wojskowych w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Dóbr Państwowych ;
2) materjał budowlany w ilości, nie przekraczającej 80 m3 na gospodarstwo, na podstawie ustawy z dnia 28 lutego 1919 r. w przedmiocie zaopatrzenia ludności w drzewo budulcowe i opałowe;
3) dwa miljardy marek do dyspozycji Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych na udzielanie kredytu żołnierzomw gotówce, lub w narzędziach rolniczych, zboża do siewu i t. p.
Z bezpłatnej pomocy Państwa, wymienionej w p. 1 i 2 niniejszego artykułu, mogą korzystać tylko osoby, podpadające pod art. 2, a nie posiadające środków do opłatnego nabycia, z bezpłatnej zaś pomocy wymienionej w p. 2 niniejszego artykulu, korzystać również mogą osoby, podpadające pod art. 3, a die posiadające środków do nabycia opłatnego.
Art. 9. Kwalifikowanie żołnierzy, określanie ich uprawnień do opłatnego lub bezpłatnego otrzymania ziemi uskutecznią władze wojskowe.
Art. 10. Gospodarstwa, utworzone na mocy niniejszej ustawy nie mogą być dzielone, ani sprzedawane bez zezwolenia Urzędów Ziemskich, przed upływem 25 lat od daty ich nabycia. Wszelkie umowy, wbrew postanowieniu temu zawarte, są nieważne O nieważności orzekają sądy na skutek powództwa Okręgowych Urzędów Ziemskich, a do czasu ich utworzenia — Powiatowych Komitetów Nadawczych.
Art. 11. Do przeprowadzenia nadania ziemi żołnierzom powołuje się Powiatowe Komitety Nadawcze, utworzone na zasadzie art. 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1920 r. o przejęciu na własność Państwa ziemi w niektórych powiatach Rzeczypospolitej Polskiej.
Od orzeczeń Powiatowych Komitetów Nadawczych w sprawach, wynikających z zastosowania ustawy niniejszej, niema odwołania.
Art. 12. Ministerstwo Spraw Wojskowych i oddziały wojskowe (dywizje, brygady jazdy i t. p.) mają obowiązek współdziałania z Głównym Urzędem Ziemskim w technicznym rozdziale ziemi między poszczególnych żołnierzy w ramach przepisów wykonawczych do niniejszej ustawy i pod kierownictwem i kontrolą Powiatowych Komitetów Nadawczych, względnie innych organów Głównego Urzędu Ziemskiego i Ministerstwa Rolnictwa.
Art. 13. Wykonanie ustawy niniejszej powierza się Prezesowi Głównego Urzędu Ziemskiego, Ministrowi Rolnictwa i Dóbr Państwowych i Ministrowi Spraw Wojskowych w porozumieniu z interesowanymi ministrami.
Art. 14. Ustawa niniejsza uzyskuje moc obowiązującą z dniem ogłoszenia.
(Dz. Ust. R. P. z dn. 12.1.1921 r. Nr 4 póz. 18).
Бартль С.– 20
Бартошевич І.– 19
Берія Л. – 52
Белда – 84
Белдова – 84
Білик А. – 96
Білик С. – 94
Василевський В. – 6, 22
Васильчук А. – 17
Вітос В. – 14, 15, 17, 18, 29, 30
Галлєр С. – 82
Голувко Т. – 22, 85
Грабський В. – 16, 18, 82
Грабський С. – 16
Гузар С. – 92
Дмовський Р. – 7, 9
Дзевіцький Ф. – 42
Засидальський – 86
Каспжицький Т. – 24
Ковалевський О. – 85
Козубський Б. – 83
Коломієць І. – 90
Комарницький С.– 18
Крушинський – 81
Кис – 65
Кремер М. – 10
Левенець – 84
Любомирський – 81
Ляхович– 65
Міллер – 93
Націшевський – 67
Ольбрихт Б. – 24
Падеревський І. – 14
Пєрацький З. – 89
Петрашевський Ф.– 45
Підгірський С. –18
Пілсудський Ю. – 8,15, 18, 20, 43, 79, 85, 86, 89, 94
Піхурський – 35
Подгорський З. – 43
Ридз-Смігла Є. – 24
Рудницький – 87
Сікорський В. – 17
Скжинський О. – 18
Склавой-Складовський Ф.– 87
Сухенек-Сухенський Г.– 20, 89
Смолінський – 65
Стефанович Б. – 92
Тожецький Р. – 79
Токажевський-Карашевич М.– 24
Тріска – 86
Чосновський – 81
Швірський О. – 45
Швонтек – 65
Юзефський Г. – 20, 85
Яновський – 60
Августівка– 34
Балігруд – 38
Баранчиці – 40
Барточівка– 37
Баянівка– 45
Белз – 38
Бельведер – 47
Бережани – 70, 75
Біла – 37
Білківці – 95
Білоголови– 95
Більче – 58
Богатківці – 37
Богданівка – 40
Варшава – 44, 60, 73
Великий Глибочок – 37
Вербівчик – 34
Вітусовка – 47
Вишгородок – 86
Вишнівець – 84
Воля Голіховська – 41
Воля Пілсудського – 47
Воля Стрілецька – 47
Гаї – 41
Галлєрово – 47
Глещави – 90
Глинне – 37
Глиноводи – 37
Глиняни – 86
Гнилички – 90
Городище – 80
Городне – 44
Городниця – 58
Гориньгруд – 45
Губин – 80
Гущанки – 90
Дедеркали – 60
Добромиль – 38
Дикий Горб – 40
Загайці – 84
Задвірне– 40
Залісся – 45
Заліщики – 81
Запілля – 44
Заруддя – 92
Зборів – 73, 94
Кадлубиска – 56
Кальне – 34
Каплинці – 34
Клекотів – 34
Комарне – 38
Конюхи – 34, 37
Королівка – 34
Копичинці – 31
Корсів – 34
Косцюшківці – 37
Краків – 31
Криве – 34
Кремерівка – 72
Куропатники – 94
Личківці – 50
Любачів – 38
Люблін – 24
Львів – 24, 31, 38, 50, 63, 82
Мельниця – 34
Монастирська – 34
Мостиська – 38
Новачина – 34
Нове Село – 41
Нові Петликівці – 92
Нижня Кадлубиска – 34
Нирків – 92, 93
Озеряни – 34
Оришківці – 37
Перемишль – 38
Помірці – 34
Поморяни – 73
Поріччя – 40
Підгайці – 70
Пілсудчина – 47
Прошова – 37
Пшеворськ – 72
Рава-Руська – 38
Ремнів – 34
Рібчиці – 34
Риків – 38
Римарів – 38
Рожнів – 34
Рудки – 38
Свидова – 37
Синява – 38
Сенів – 86