Эрнест Хемингуэй жыцце, героі, творчасць (стр. 2 из 5)

У бацькі быў за возерам Мічыган, у некранутых яшчэ тады лясах, маленькая паляўнічая хатка на беразе Валун-Лэйк, куды ён ратаваўся ад сваіх гарадскіх абавязкаў і жончыных госцяў, дзе ён паляваў, дарма лячыў індзейцаў найблізкай рэзервацыі, збіраў калекцыю прадметаў індзейскага побыту. Туды ён браў з сабой сына;

там жа, пазней, на Біг-Ривер, паляваў, ужо ў адзіночку, і каханы герой Хэмінгуэя Нік Адаме. Але і ў гэтай хатцы верхаводзіў не доктар, а яго жонка.

Эрни было мала рэдкіх паляўнічых вылазак з бацькам. Ён жадаў пабачыць святло сваімі вачамі. На вакацыях ён не раз пускаўся ў бегі - працаваў на фермах ці мыйшчыкам посуду ў прыдарожных барах. За тыдні, а то і месяцы гэтых тулянняў ён сустракаў нямала валацугаў, п'янюжак, гангстараў, жанчын лёгкіх паводзін - словам, усякае прыдарожнае шумавінне, пра якую пазней ён пісаў у аповядах "Чэмпіён", "Святло свету". Але прыходзіла восень, і Эрни, сербануўшы волі, вяртаўся да душнай школьнай і хатняй руціны.

Першая Сусветная вайна

Наступным з жыццёвых універсітэтаў стала для Хэмінгуэя першая сусветная вайна. У тыя гады, калі Еўропа была ўжо абхоплена вайной, у ЗША свядомасць сваёй магутнасці і непаражальнасці спараджаў настрой самаздаволенага ізаляцыянізму і крывадушнага пацыфізму. З іншага боку, у працоўнай, у інтэлігенцкім асяроддзі нарастаў і свядомы антымілітарызм. Аднак ЗША ўжо з пачатку стагоддзя сталі імперыялістычнай і нават каланіяльнай дзяржавай. Як урад, так і найбуйныя манаполіі былі зацікаўлены ў рынках, раўніва сачылі за перадзелам асад, сфер уплыву і т. п.

Хэмінгуэй, як і шматлікія яго аднагодкі, ірваўся на фронт. Але ў амерыканскае войска яго зацята не прымалі, і таму разам з таварышам ён у красавіку 1918 года залучыўся ў адзін з санітарных атрадаў, якія ЗША накіравалі ў італьянскае войска. Гэта быў адзін з самых ненадзейных участкаў заходняга фронта. І бо перакіданне амерыканскіх частак ішла павольна, гэтыя добраахвотныя санітарныя калоны павінны былі таксама дэманстраваць амерыканскую форму і тым самым паднімаць дух неахвотна якія ваявалі італьянскіх салдатаў.

Неўзабаве аўтакалона Хэмінгуэя патрапіла на ўчастак каля Фосс альты, на рацэ Пьяве. Але ён імкнуўся на перадавую, і яму даручылі раздаваць па акопах падарункі - тытунь, пошту, брашуры.

У ноч па 9 ліпеня Хэмінгуэй абраўся на высунуты наперад наглядальны пост. Там яго накрыў снарад аўстрыйскага мінамёта, які прычыніў цяжкую кантузію і шмат дробных раненняў. Два італьянца побач з ім былі забіты. Прыйдучы ў свядомасць, Хэмінгуэй пацягнуў трэцяга, які быў цяжка паранены, да акопаў. Яго выявіў пражэктар і закранула кулямётная чарга, якая пашкодзіла калена і галёнка. Паранены італьянец быў забіты. Пры аглядзе тут жа на месцы ў Хэмінгуэя вынялі дваццаць восем аскепкаў, а ўсяго налічылі іх дзвесце трыццаць сем. Хэмінгуэя эвакуявалі ў Мілан, дзе ён праляжаў некалькі месяцаў і перанёс шэраг паслядоўных аперацый калена. Выйдучы са шпіталя, Хэмінгуэй дамогся прызначэнні лейтэнантам у пяхотную ўдарную частку, але быў ужо кастрычнік, і хутка было складзена перамір'е "Тененте Эрнэста" - Хэмінгуэй быў узнагароджаны італьянскім ваенным крыжом і срэбным медалем за доблесць - другім па значэнні ваенным адрозненнем.

Тады, у Італіі 1918 гады, Хэмінгуэй быў яшчэ не пісьменнікам, а 'салдатам, але, несумнеўна, што ўражанні і перажыванні гэтага паўгода на фронце не толькі наклалі незгладжальны друк на ўвесь яго далейшы шлях, але і непасрэдна адбіліся ў шэрагу яго твораў.

У 1918 году Хэмінгуэй вяртаўся дахаты ў Злучаныя Штаты ў арэоле героя, адным з першых параненых, адным з першых узнагароджаных. Можа быць, гэты некаторы час і ліслівіла самалюбству маладога ветэрана, але вельмі хутка ён разрабіўся і з гэтай ілюзіяй.

Аднак неўзабаве Хэмінгуэй стаў гнясціся журналізмам. Не тое каб яму не падабалася праца раз'езд іншага карэспандэнта, але ён стаў асцерагацца, што захапленне ёю пашкодзіць яму як пісьменніку. Пазней, у сваёй "Аўтабіяграфіі", патрыярх амерыканскага журналізму Лінкольн Стеффенс успамінаў:

"Неяк увечар, падчас Лазанскай мірнай канферэнцыі, Хэмінгуэй паказаў мне свае депепти з грэка-турэцкага фронта. Ён толькі што перад тым вярнуўся з тэатра вайны, дзе назіраў зыход грэцкіх уцекачоў з Турцыі, і яго дэпеша сціснута і ярка перадавала ўсе дэталі гэтага трагічнага струменя галодных, перапуджаных, з гэтага часу валачашчых людзей. Я нібы сам іх бачыў, чытаючы радкі Хэмінгуэя, і сказаў яму пра гэта. "Не,- запярэчыў ён,- вы чытаеце код. Толькі код. Ну, хіба гэта не выдатная мова?" Ён не выхваляў, гэта была праўда, але я памятаю, як пазней, шмат пазней ён казаў: "Прыйшлося адмовіцца ад рэпартажу. Вельмі ўжо мяне зацягвала мова тэлеграфа".

У сярэдзіне 1927 гады Хэмінгуэй другі раз жаніўся - на парыжскай журналістцы Паліне Пфейфер, амерыканцы з Сэнт-Люіса. Улетку 1928 гады, у разгар працы над раманам "Бывай, зброя!", яна перанесла цяжкія роды. Дзіця было выняты шляхам кесарава перасекі. Да шчасця, выжылі і маці і сын( але злучаныя з гэтым перажыванні адбіліся верб "Бывай, зброя!" і засталіся незабыўнымі. Пра іх напісаў Хэмінгуэй у Прадмове да "Бывай, зброя!" (1948). Напісаў ён тут, як ужо згадвалася, і пра тое, што ў тую ж восень 1928 гады ў Ок-Парку скончыў з сабою яго бацька. Лёгка ўявіць сабе, што гэтыя падзеі маглі паўплываць на агульны тон рамана, вызначыць адзін з яго матываў - страта ўсяго дарагога і каханага.

Хэмінгуэй прабыў на перадавой нядоўга, усяго з тыдзень; яго параніла, і пасля шпіталя, ужо перад канчаткам вайны, да яго франтавога досведу дадалася служба ў пяхотнай ударнай частцы. Вось і ўсё. Але нездарма казаў сам Хэмінгуэй, што пісьменніку трэба ведаць вайну, але не акунацца ў яе надоўга. Можа быць, менавіта сцісласць знаходжання на фронце не дала падтупіцца першаму ўражанню, а раненне яшчэ завастрыла яго. Потым за месяцы, праведзеныя ў шпіталі, Хэмінгуэй праверыў і пашырыў - ахоп сваіх перажыванняў, слухаючы сведак катастрофы пад Капоретто.

Другая Сусветная вайна

Хэмінгуэй на пяць гадоў, пазабываў, што ён пісьменнік. Ён радавы баец-франтавік. І за ўсе гэтыя гады толькі нешматлікія допісу.

Паваеннае пахмелле і новыя расчараванні. Засаўка ў ФінкаВиджиа, якая падступае старасць. Доўгая сутаргавая праца над "вялікай кнігай".

Тысяча дзевяцьсот пяцідзесяты - пяцьдзесят чацвёрты гады - адзін удар за іншым. Інваліднасць, якая звужае творчыя магчымасці і падахвочвае спяшацца. Аглядка палкоўніка Кантуэлла на сваю юнацкасць і яго плявок у генералаў-палітыкаў у рамане "За ракой, у цені дрэў", які злучае памфлет з рамантыкай. Мяккасць тону ў аповядзе "Патрэба сабака-павадыр"; трактоўка старога і хлопчыка - у гэтым усё выразней больш людскае стаўленне да сваіх герояў.

Частка II

Героі і творчасць

Творчасць усякага праўдзівага мастака заўсёды мае глыбінныя сувязі з эпохай, з маральнымі праблемамі гэтай эпохі. У Хэмінгуэя гэта сувязь выяўляецца з адмысловай непасрэднасцю, яго творчасць немагчыма адлучыць ад яго біяграфіі, хоць гэта біяграфія, натуральна, паўстае перад чытачом художнически асэнсаванай і мастацка ператворанай. Хэмінгуэй не быў простым летапісцам свайго жыцця ці бытапісцам. Ён пісаў пра тое, што добра ведаў, сам бачыў, сам перажыў, але асабісты досвед, на якіён абапіраўся, служыў толькі падмуркам які ўзводзіцца пм будынкі творчасці. Сам Хемингуэи сфармуляваў гэты прынцып у наступных словах: "Пісаць раманы ці аповяды - значыць, выдумляць на аснове таго, што ведаеш. Калі атрымоўваецца добра выдумаць, выходзіць праўдзівей, чым калі імкнешся ўзгадаць, як бывае насамрэч".

Першай сур'ёзнай кнігай Хэмінгуэя, якая прынесла яму некаторую вядомасць, была складанка аповядаў "У наш час" (1925), змяшчаны цалкам у дадзеным тоне. У гэтай складанцы можна ясна разглядзець першае ўвасабленне творчых ідэй Хэмінгуэя, ілжыва таксама ўбачыць у зародку круг тым, якія хвалявалі маладога пісьменніка і на шматлікія гады вызначылых асноўныя кірункі яго літаратурных інтарэсаў. Звяртае на сябе ўвага першым чынам незвычайная пабудова складанкі - звыклыя па форме аповяды чаргуюцца ў ім з глаўкамі-мініяцюрамі, плыўная плынь аповядаў перарываецца кароткімі асляпляльнымі выбліскамі. У гэтым была вызначаная задума аўтара, як ён сам тлумачыў,- "даць агульную карціну, перамяжоўваючы яе вывучэннем у дэталях. Гэта падобна таму, як вы гледзіце няўзброеным вокам на штосьці, скажам, падарожная міма берэта, а потым разглядаеце яго ў пятнадцатикратный бінокль. Ці, быць можа, хутчэй так - глядзець на бераг здалёк, а потым паехаць і пажыць там. а потым з'ехаць і паглядзець ізноў здалёк".