Коррупция 7 (стр. 3 из 18)
Орта ғасырларда шіркеу мен схоластика ғылымды жаншып басып келді. Осы кезде ежелгі заманға қарағаннан гөрі адамдардың өткен шағы туралы және беймәлім елдердің халыктары жайында, барып тұрған қисынсыз ойдан шығарылған қаусеттер таратылды. Орта ғасырдағы географтар мен шежірешілер ит басты адамдар (киноцефалдар) туралы немесе көрпе сиякты өзінің орасан үлкен құлақтарына оранған фанезийліктер жайындағы аңыздарды шын деп білді. Адамзаттың шығуы жене оның ауел бастапқы тарихи проблемаларыны келетін болсақ, бұл жөнінде бәрі де библия (інжіл) аңыздарында айтылып қойылған деп саналды. Ал, қалайда осы қиын жағдайлардын өзінде де жер және оны мекендеген халықтар жайындағы білім молайып кеңейе түсті. Осы білімдер кейініректе алғашқы тұрмыс тарихын зерттеудің көзі де болды. Араб географтары Шығыс Европа мен Азия халықтарының сипаттамасын құрастырды. XIII ғасырдағы орта азия халықтары туралы тамаша деректертер географ Чан-Чуньнің сапар жазбаларынды сақталған. Сауда байланыстарын орнату үшін Шығысқа аттанған саяхатшылар (Плано Корпини, Рубрук, Мерко Поло және басқалары) европалықтардык Шығыс халықтарымен таныстығын кеңейте түсті.
Европада этнография білідердің қорланып жиналуындаға нағыз төнкеріс ХV ғасыр ұлы география жаналықтар ашылған көздерден басталады.
XVIIІ – ғасырдың өзінде-ақ шотланд философ Адам Фергюсон (1723-1816 жж.) өзінің “Азаматтық қоғам” тарихы очеркінде 1767 жылы белгілі дәрежеде этнографиялық мариалда құрып адам мәдениеті дамуының жалпы концепциясын жасауға тірісті.
3-тақырып
Алғашқы тұрмыс тарихы ғылымының шығуы.
Қарастырылатын мәселелер:
1. Алғашқы тұрмыс тарихының маркстiк концепциясының жасалуы.
2. ХIХ ғасырдың аяғында 20 ғасырда алғашқы тұрмыс тарихының дамуы.
3. СССР да алғашқы тұрмыс тарихының ғылымы.
Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Першиц А.Н., Монгайт А.Л., Алексеев В.П. История первобитного общества. Высшая школа 1982 г.
2. Алексеев В.П. Перешиц А.Н. История первобытного общества. Высшая школа 1990 г.
3. Энгельс Ф. Роль труда в процессе превращения обезьяны в человека. К. Маркс, Ф. Энгельс. Сочинение том 20
4. Бромлей Ю.В. Этнос и этнография .М., 1973
Алғашкы тұрмыс қоғамын зерттеуде бұрын аталып та өткен көрнекті американ ғалымы Льюиус Генри Морганның (1818 - 1881 жж.) аса маңызды еңбегі бар. Ол өзінің ілімін «Көне қоғам» деген еңбекте (1877 ж.) неғұрлым толық баяндаған; сондай-аң Морганның «Туысқандық және қасиет системасы» (1870 ж.) және «Американ жергілікті халыктарының үйлері және үй іші тіршілігі» (1881 ж.) деген еңбектерінің маңызы зор болды. Онын қорытындылары этнографиядан, археологиядан, әрі жер шарының барлық бөліктерінің тарихынан көптеген фактілерге негізделді, бірақ солтүстік америка үндістер ирокездеріндегі коғамдық қатыкастарды Морганнын зерттеуі мен ирокез руының реконструкаиясы ерекше маңызға ие болды.
Морган ілімінің негізіне адамзат пен оның мәдениеттнің прогрессивті дамуының тутастық принципі алынған, бірақ басқа эволюционистерден айырмашылығы, Морган әрқашан да дәйекті болмағанымен бұл прогрестің себептерін қоғам дамуының материалдық жағдайларыны деп білді, бұл ол жасаған алғаш тұрмыс тарихының дәуірленуінен керінеді. Морган идеализмнен толык қол үзеалмайды (ол, мәселен, меншіктіктің емес, «меншіктік идеясының» дамуы болып жатады деп санады), бірақ оның ақырғы қорытындылары стихиялық материалистік қорытынды еді. Морған алғашқы тұрмыстық қауымдык, құрылыстың негізгі ұясы ең арғы аналық формадан ал кейінгі әкелік формаға карай дамыған ру екендігін көрсетті. Ол алғашқы тұрмыстық қоғамның экономикасы қауымдық меншікке негізделгенін және коллективизмнің бұл принципі алғашқы тұрмыс халықтарынын, қоғамдық өмірінің, басқа жақтарын да, соның ішінде олардың семьялық некелік үйымдарының бастапқы формаларын да анықтағаны тапты.
Ұлы географиялық жаңалықтар ашылулар дәуірінде және кейінгі ғасырларда тез жинақталып, қорланған әрі өсе түскен этнографиялық материал табиғи түрде алғашқы тұрмыс қоғамның қалыптасуының түрлі теорияларымен туына әкел соқты.
4-тақырып
Алғашқы тұрмыс тарихының дерек-төркіндері
Қарастырылатын мәселелер:
1. Археология деректері этнография деректері лингвистикалық деректер.
2. Антропологиялық және басқа да жаратылыс ғылымдарының деректері.
3. Алғашқы тұрмыс тарихи деректері-төркін тануының ерекшеліктері.
Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Першиц А.Н., Монгайт А.Л., Алексеев В.П. История первобитного общества. Высшая
школа 1982 г.
3. Алексеев В.П. Перешиц А.Н. История первобытного общества. Высшая школа 1990 г.
4. Семенов Ю.И. Происхождение брака и семьи. М. 1974 г.
5. Редер Д.Г.,Черкасова Е.А. Ежелгi дуние тарихы.А.,1976ж.
6. Всемирная история в 24-х томах,Век железа/А.Н.Бадак и др. Минск ,М.,2000
Алғашқы тұрмыс коғамы тарихының дерек-төркіндері мейлінше сан алуан. Адамзаттың өткен шағы туралы көрсететіндердің, адамның жасағандарының, оның ыкпал еткендерінің, адам ісі-әрекеттеріне ықпал етіп әсерін тигізгендердің бәрі, - міне тарихи ғылым үшін дерек-төркін жиынтығы осындай.
Алғашкы тұрмыс тарихының ерекшелігі сол, ол түгелдей, жазу-сызуы жоқ дәуірге қатысты бол келеді; тарихи ғылымдар үшін асамазды жазба дерек-төркіндер оның ақырғы дәуірін қоспағанда.
Алғашқы тұрмыс тарихы үшін негізгі көздердің басқа түрлерімеи салыстырғанда өлшеусіз аз роль атқарады.
Көне замандардан сақталған заттың деректөркіндердің немесе оларды басқаша атап жүргендей археологиялық ескерткіштердің зор маңызы бар. Заттық деректөркіндер, яғни еңбек құралдары, көне құрылыстардың қалдықтары, сәндык бұғымдар, ыдыс аяқтар, тағы сондайлар - бұл оны жасаған қоғамның материалдық мәдениетінің қалдықтары.
3аттар - аса бағалы тарихи деректөркін, өйткені бұлардың бәрі өз дәуірінің өнімі болып саналады, тек сол дәуірге ғана тән болып келеді, әрі олардын өздері өндірілген сол кездің тіршілік жағдайын бейнелеп көрсетеді.
5-6 - тақырып
Адамның пайда болуы
Қарастырылатын мәселелер:
1. Жануарлар дүниесіндегі адам орны Антропогенез процесінің қозғаушы күштері
2. Адамның ең таяу ата тектері мен адамзаттың арғы отан проблемалары
3. Ең көне заманғы Гаминидтер мен олардың еңбек қызметі.
Пайдаланатын әдебиеттер:
1. Першиц А.Н., Монгайт А.Л., Алексеев В.П. История первобитного общества. Высшая школа 1982 г.
2. Алексеев В.П. Перешиц А.Н. История первобытного общества. Высшая школа 1990 г.
3. Нестух М.Ф. Примотология и антропогенез. М. 1960 г.
4. Семенов Ю.И. Как возникло человечество. М. 1966 г.
5. Алексеев В.П. От животых к человеку. М. 1969 г.
6. Энгельс Ф. Роль труда в процессе превращения обезьяны в человека. К. Маркс, Ф. Энгельс. Сочинение том 20.
Жануарлар дүниесіндегі адам орны
Алғашқы тұрмыс қоғамының заңдылық түсіну адам эволюциясының ен бойында, адамның өзінін, физикалық типінің өзгерістердің, осы езгерістердің қозғаушы күштіп антропогенездің осы заманғы теориясымен таныспайынша мүмкін емес.
Тарихтын тең сәрісінде, Лениннін айтуы бойынша қалыптаасып келе жатқан адамдарды физика типі көп жағынан әлі де олардың мүмкінді анықтайтын еді. Сондықтанда тарихи дамудын қуатты факторлары ретінде алға шықты. Сол себептен де еңбек қызмет ең көне кезеңде әлеуметтік ұйымдардың қаралуы адамның өзінің биологиялық тарихынана бөлуі болмайды.Табиғат туралы мәселе Карл Линней оны жануарлар патшасы системасын енгізеді. Әрі адамды сол белгілі кездегі маймылды бірге қосып сүтпен қой кұрамына приматтарды XVIII ғасыр орта шенінде тұнғыш рет ғылыми негізге қойылды.
Айтылғандарды қорытайық. Қазіргі заманғы адам приматтар отряды гоминидтер семьясына жататын Ното текті түрін құрайды. Осы заманғы адамзаттың нәсілдері арасындағы морфологиялық айырмашылықтар жай кезге көрінгеніне де қарамастан. Бірақ олар өмірлік маңызы жоқ екінші дәрежелі белгілерден де көрінеді. Сондықтан де қазіргі кезде, тіпті шетел ғылымы әдебиетінде таралып жүрген нәсілдік концепцияларға қарсы әлі күнге дейін өмір сүріп отырған нәсілдер толық негізделе отырыл, бір түрге жатқызылуын мүмкін.