Дуугай болон намдажа:
Эжынгээ бэе эмнγγлхэ
Эмшэниие эалажа ерэ, - гээд,
Дγнгеэ тэнэг Шаалайгаа
Эмшэн тээшэ эльгээбэ.
Дан тэнэг Шаалайн
Дасан хγрэжэ ерэхэдэнь,
Хөөрэхэ дуугарха хγнгγй
Хγнды дуган байба ха.
Шаалайн гайхан харахада,
Шалхагар ламын шэнжэтэй
Шабар бурхан байба ха.
Шамдагай хажуудань ошожо,
Ушар хэрэгээ тайлбарилжа,
Уряал эалал айладхаба.
Шабар бурхан шалхайжа,
Шал дуугай hyyxaдaнь:
Дээрэнхы хэдэр лама, - гээд,
Дэндγγ ехэр сухалдан,
Хγзγγнhээнь боожоор ооhорлон,
Хγтэлэн зγдхэхэ гэхэдэнь,
Табхар шабар бурханай
Тархинь таhаран унашаба.
"Шалхайжа эндэ hуутараа,
Шабар болошоо юм байна", - гэжэ
Хара хубидаа hанажархёод,
Ганса толгойень тэбэрин,
Газаашаа гаража ябаба.
Тэрэ гэхын барагта
Хожогор ламбaгай орожо,
Хорижо толгойень орхюулаад,
Ламын ошоhон газарые
Лаблан заажа γгэбэ.
Шал тэнэг Шаалай
Саашаа зорин ошобо.
Хадатай модотой харгыда
Хаялуулан гэшхэлжэ ябахадань,
Хара гγрөөhэн - баабгай
Халдажа добтолон ерэбэ.
Мундуу тэнэг Шаалай
Myшхaн бажуун алажархёод,
Ламын ошоhон нютaгта,
Ламатан байhан газарта
Залан сэхээр ерээд,
Залал айладхан золгобо.
Ямбархуу зантай лама
Яб таhа арсаба:
Ябагаар ерэhэн шамтай
Яажа ошохобиб? - гэбэ.
Хγшэ тэнхээ ехэтэ
Хγйхэр тэнэг Шаалай:
Хγшэмни яhала ехэ юм -
Хγзγγн дээрэм hуу, - гээд,
Хγндэ шалхагар ламаяа
Хγзγγн дээрээ γргэлэн,
Тγрγγн ерэhэн харгыдаа
Тγргэн гэшхэлэн оробо.
Шалхагар лама мэгдэнги
Сошордуу дуугаар хэлэбэ:
Байзыш, нγхэр, аргаарыш,
Буруу замда орообди,
Хара гγрөөhэнэй ябадаг
Харгы гээшэл энэмнай.
Ондоо тэрэ харгыда
Ороё, - гэжэ уухилба.
Аараг тэнэг Шаалай
Асууhан ламадаа харюудань:
Арьяатан хара гγрөөhые
Алаад ерээ hэм, - гэбэ.
Лама ехээр гайхажа,
Лаблан ехээр асууба.
Тэрэ xapгыгaapнь ябабад,
Хара гγрөөhэнэй бэеые
Харан γзэн байхадаа,
Яагаад aлahан ушарыень
Яаран лаблан асууба.
Эрьюу тэнэг Шаалай
Элеэр ойлгуулхые оролдон:
Иигээд алааб, - гэжэ
Ламын хγжγγн хγзγγе
Лабхан баряад бажууба.
Ламань тэндээ тарайжа,
Лаглагар бэень hуларба.
"Хэдэр байха лама хγн,
Хэдэрлээд хэбтэнэ", - гэжэ
Тэрэ ламынгаа бэеые
Тэбэрин гэртээ ерэбэ.
Яндан тэнэг Шаалай
Ябадалаа баран хэлэбэ,
Ухаан сэсэн Шаанай
Уур сухал болобо.
Хараалай муугаар хараажа,
Шэрээлэй муугаар шэрээбэ.
Эгэшэдээ тγргэн ошожо,
Нэгэ хγнэг hγ,
Сэршэ торгон хадаг,
Тэбхэ ногоон сай
Эрижэ ерэ, - гээд эльгээбэ.
Эрьюу Шаалай ошобо,
Эгэшындээ хγрэжэ оробо.
Эгэшындээ хурэжэ оробо. '
Эрижэ ерэhэн эрилтыень
Эгэшэнь дγγрэн зγбшөөгөөд:
Хонидоо hаагаагγй байгааб,
Хонидыем ошожо acapa, - гээд,
Yhанай саада бэедэ
Уймар дγγгээ эльгээбэ,
Хонгор тэнэг Шаалайнь
Хонидыень ошожо туухадань,
Урагшаа, хойшоо гγйлдэжэ,
Хонидыень ошожо туухадаИIf.
Урагшаа; хойшоо гуйлдэжэ,. }.
Уhа гаража γгэбэгγй.
Яажашье гаргажа ядахадаа,
Яhала гайхан тагнажа:
"Гуталтай хадаа иигэнэ", - гээд,
Туруунуудыень абаад туршаба,
Туhа юрэдөө болобогγй.
"Гуталыень дахин γмэдхγγлхэм", - гээд,
Tуруунуудыeнь баhа углаба,
Туhа юрэдөө болобогγй.
Арга хабаа барагдаад,
Абгайдаа ерэжэ хэлэбэ:
Гуталтай хадаа гаранагγй гээд,
Гуталыеньшье тайлаад туршабаб,
Гарахагγй хонид байбал даа.
Гуталаа γмдэхөө hанаа гээд,
Аараг тэнэг Шаалай
Асууhан ламадаа харюудань:
Арьяатан хара гγрөөhые
Алаад ерээ hэм, - гэбэ.
Лама ехээр гайхажа,
Лаблан ехээр асууба.
Тэрэ xapгыгaapнь ябабад,
Хара гγрөөhэнэй бэеые
Харан γзэн байхадаа,
Яагаад aлahан ушарыень
Яаран лаблан асууба.
Эрьюу тэнэг Шаалай
Элеэр ойлгуулхые оролдон:
Иигээд алааб, - гэжэ
Ламын хγжγγн хγзγγе
Лабхан баряад бажууба.
Ламань тэндээ тарайжа,
Лаглагар бэень hуларба.
"Хэдэр байха лама хγн,
Хэдэрлээд хэбтэнэ", - гэжэ
Тэрэ ламынгаа бэеые
Тэбэрин гэртээ ерэбэ.
Яндан тэнэг Шаалай
Ябадалаа баран хэлэбэ,
Ухаан сэсэн Шаанай
Уур сухал болобо.
Хараалай муугаар хараажа,
Шэрээлэй муугаар шэрээбэ.
Эгэшэдээ тγргэн ошожо,
Нэгэ хγнэг hγ,
Сэршэ торгон хадаг,
Тэбхэ ногоон сай
Эрижэ ерэ, - гээд эльгээбэ.
Эрьюу Шаалай ошобо,
Эгэшындээ хγрэжэ оробо.
Эгэшындээ хурэжэ оробо. '
Эрижэ ерэhэн эрилтыень
Эгэшэнь дγγрэн зγбшөөгөөд:
Хонидоо hаагаагγй байгааб,
Хонидыем ошожо acapa, - гээд,
Yhанай саада бэедэ
Уймар дγγгээ эльгээбэ,
Хонгор тэнэг Шаалайнь
Хонидыень ошожо туухадань,
Урагшаа, хойшоо гγйлдэжэ,
Хонидыень ошожо туухадаИIf.
Урагшаа; хойшоо гуйлдэжэ,. }.
Уhа гаража γгэбэгγй.
Яажашье гаргажа ядахадаа,
Яhала гайхан тагнажа:
"Гуталтай хадаа иигэнэ", - гээд,
Туруунуудыень абаад туршаба,
Туhа юрэдөө болобогγй.
"Гуталыень дахин γмэдхγγлхэм", - гээд,
Tуруунуудыeнь баhа углаба,
Туhа юрэдөө болобогγй.
Арга хабаа барагдаад,
Абгайдаа ерэжэ хэлэбэ:
Гуталтай хадаа гаранагγй гээд,
Гуталыеньшье тайлаад туршабаб,
Гарахагγй хонид байбал даа.
Гуталаа γмдэхөө hанаа гээд,
Харахан хирээ золгобо,
Хаб харань гайхалтай.
Хайратай шубуун ниидэжэ,
Һγ эрин элихэдэнь,
Һγеэ хаяжа γгэбэб.
Наашаа ябажа ябатарни,
Нарин хуhан найгалзан
Хадагыем эрин ганхаба,
Хaдaгaa γгөөд ерээлби.
Баhа наашаа ябахадам.
Булаг уhан бурьялжа,
Бусалан жэргэнэн байхадань,
Сайем эриhыень мэдэжэ,
Сайгаа уhандаа γйжэрхёод,
Садатараа уугаад ерэбэб, - гэжэ
Дγγ хγбγγндээ хэлэhэндээ
Гэмнэгдэжэ байхадань,
Эхэеэ эрьежэ γзэхэеэ
Эгэшэнь хγрэжэ ерэбэ.
Υгэhэн юумыень барандань
Υгы болгоhон байхадань,
Хонгор тэнэг дγγмни
Хонидойм туруу hугалжа,
Хонидыем хγлгγй болгобо.
Нарай хγбγγнэйм зулайе
Няhалан ехэ зобообо:
Энэ тэнэг Шаалайгаа
Эрид шангаар хэhээе, - гээд,
Хэлэн эхи татажа,
ЭрНА шангаар хэhээе1 ГЭЭД,
Хэлэн эхи татажа,\
Хэлсэн захалан байба xa.
Тиигэжэ хэлсэжэ гэмγγдээ
Тэнэгшье унан тэрьелhэн
Υγхи тэнэг Шаалайн
Υльгэр иигэжэ дγγрэдэг юм,
Υргэлжэлэн саашань хэлсэдэг
Υхибγγд бии ха гэлсэдэг юм.
Гурбан поршоонхо.
Аха дγγ гурбан поршоонхо ажануудаг һэн ха. Гурбуулан тарганууд, адлихан бэетэйнγγд, аб адляар годирһон һγγлтэйхэнγγд, нэрэнγγдыньшье адлинууд гэжэ γхибγγд обёорой еһотойт. Тэдэ поршоонхонууднай бγхэли нажартаа зγлгэ ногоон соогуур хγльбэржэ, наранай дулаахан элшэдэ игаажа, уһа шабар соогуур тэршэлжэ зуһаба һэн ха. Тиигэһээр байтар намарай ольбон бууба даа. Наранай элшэ һуларжа, нөөхэгэр боро γγлэн шарлаһан ой модон дээгγγр нарбайлдажа, огтортойн сэнхирые бγглэдэг болобо.
Т-т-т... ямаршье хγйтэн гээшэб. Хγйтэн γбэлшье холо бэшэ хормой доро ерэбэ даа. Аха дγγнэрни, γбэлжөөндөө бэлдэхээр болоо хабди. Би одоо шэшэржэ хонобо гээшэб. Хγйтэ абажа γбдэшэнэ аа гγбди. Хамһажа дулаахан гэр бария, а? Амар γбэлжэхбди.
Наф-Нафай иигэжэ хэлэхэдэ, нγгөө хоерынь ажал хэхэеэ залхуурба. Һγγлшын дулаан γдэрнγγдээ хγхижэ γнгэргэхэ гээ ха юм.
Хγндэ шулуу γргэжэ, газар малтажа ябанхаар, дэбхэржэ гγйжэ ябахада гоё бшуу даа.
Гэр барижа γрдихэ аабзабди даа. Υбэл болотор γшөө γды байна. Υшөө нэгэ бага сэнгэе!
Ниф-Ниф зγб хэлэнэ. Хараба гγш, ямар гоёор тархи дээгγγрээ урбалдашаба гээшэбиб. Хэрэгтэй болоо һаань, би өөрөө гансаараа гэр барижархихаби.
Уһа салгидуулан, шабартай уһан соо хэбтэшэбэ:
Ох-ха, шабартай уһан соо шабхуурдажа хэбтэхэһээ ехэ жаргал дэлхэй дээрэ γгы даа.
Бишье гансаараа гэр барихаб Нуф-Нуф зγб хэлэнэ.
Таанар яанабта, хамаагγй. Би юрэдөөл, өөртөөл гэр барихамни даа. Таанарые хγлеэхэ аргамни γгы.
Теэд γдэрһөө γдэртэ хγйтэржэл байба. Ниф-Ниф Нуф-Нуф хоёр гэр барихаяа яаранагγй, ажал тухай бодохо дуранииньшье γгы. Υглөөнһөө эхилжэ γдэшэ болотор юушье хэнгγй, гγйлдэжэ харайлдажа γнгэргэдэг байба.
Мγнөөдэр лэ сэнгэжэрхие, Нуф-Нуф, зай гγб даа?
Тиие, тиие.
Тиигэе.
Тиие, тиие, Ниф-Ниф, γглөө γглөөгγγр ажалаа эхилγγжэбди.
Υнөөхи хоернай γдэр хоногые γнгэргэжэл байба. Юрэдөөл, харгын хажуудахи тогтомол уһанай γглөөгγγр хайнагтадаг болоходо, залхуу аха дγγнэр хγдэлмэриеэ арайхан гэжэ эхилбэ. Һолоомоор гэр барихань бэлэншье, хγнгэншье байха гэжэ Ниф-Ниф бодобо, хэнтэйшье зγбшэлдэн хэлсэнгγйгөөр һолоомоор гэр бариба. Тээ γдэшэлэн тээ һолоомон гэрынь бэлэн болобо. Ниф-Ниф гэрэйнгээ хушалтын һγγлшын һолоомо табихадаа, өөрынгөө бариһан гэр хаража, ехэл хγхибэ.
Ёһоорхон лэ гэр барижархиба бэшэ аалби.
Дуугаа дуулажа ябаад, γноохимнай Нуф-Нуфтаа ошобо. Тээ тэндэхэнэ Нуф-Нуф баһал өөртөө гэр барижа байба. Залхуутай, һонигγй энэ ажалаа тγргөөр дγγргэхые оролдоно.
Тγрγγн баһал ахадаал адли һолоомоор бариха гэжэ һанаһан аад. Υголоомон гэр соо γбэлдөө хγйтэн байха гэжэ һанаад, нариихан мγшэр гэшγγһээр бариха гэжэ бодоо. Газарта һад нагуудые зооһон бэсэрээ. Тэдэнээ нариихан мγшэрөөр шγргэлэн холбожо, гэрэйнгээ оройе хуурай набша намаагаар хушаба.