Запозна выкрываецца мана,
няўжо ж у гэтым і мая віна,
што прыляцеў
з вядомага ўсім выраю
з душою і даверлівай і шчыраю?
"Выкрываецца мана"
Думаецца, што гэта не паказное пачуццё, хоць пытанне, зададзенае ў вершы, і застаецца без адказу.
Паэзія А. Русецкага 90х гадоў пазначана роздумам, яна спалучае ў сабе філасофскаінтэлектуальны і публіцыстычны пачаткі:
Зямля мая — знямелы палігон асіміляцыі,
меліярацыі
і радыяцыі, дурной чыноўнапашахонскай працы. нарэшце ўдарыла ў набатны звон, у звон нмбёс. Бі ў звон, бі ў :звон!м
"Бі ў звон!"
Гэтыя радкі (нягледзячы на тое, што тады многія, не адзін Русецкі, білі ў звон) сведчылі, што паэт захаваў грамадзянскі тэмперамент і чуйнасць, здольнасць на далейшае творчае развіццё.
Разглядаючы здабыткі аднаго з сваіх сяброўпаэтаў, А. Русецкі прыйшоў да наступнага, вельмі істотнага абагульнення: "Адну кнігу — кнігу лірычнай паэзіі — паэт піша на працягу ўсяго жыцця. Яна — дакумент яго лёсу і часу". Думка слушная, яе пацвердзіў і зборнік "На зломе лёсу", у якім адлюстраваўся шматгранны характар паэта з уласцівым для яго ўдумліва філасафічным стаўленнем да жыцця, глыбокай памяццю, шырокім поглядам на свет. I зусім не выпадкова спецыялісты сцвярджалі, што яго паэзія паранейшаму найбольш звязана з развіццём інтэлектуальна заглыбленага стылю, у якім узмацняецца аналітычны пачатак:
... шукае навука, дзе ўзяць,
як багацце множыць. Захоплены ёю,
спяваў ёй нядаўна асанну, алс мушу Мальтуза слухаць
спакойна, з пашанай.
"Запавет"
Гэтыя радкі таксама паказальныя для Русецкага 90х гадоў. Зноў і зноў звяртаецца ён да разнастайных фактаў мінулага, жыцця свайго пакалення, у другі і ў трэці раз пераглядаючы перажытае. Спроба падагульнення жыццёвага вопыту паэта, яго ўдзелу ў падзеях другой сусветнай вайны на Далёкім Усходзе, знайшла ўвасабленне ў паэме "Насустрач лёсу" (1989), у якой выразна акрэсліваецца маральнае аблічча чалавекапераможцы — удзельніка тых падзей. Фарміраванне яго асобы, ідэйных перакананняў падаецца тут часцей за ўсё ў рэтраспектыўным плане. Аўтар намагаецца паказаць тыя сацыяльнагістарычныя каштоўнасці, на якія абапіраецца яго духоўны свет.
У паэме "Насустрач лёсу" таксама праявіліся асаблівасці таленту паэта і не толькі інтэлектуалізм, але і лірызм і лубліцыстычнасць, інтымнасць асабовых інтанацый і філасофская шырыня гуманістычных даляглядаў. Твор цікавы сваім пазнавальным планам, знітаванасцю чалавечых лёсаў з маштабнымі падзеямі XX ст.
Такім чынам, створанае А. Русецкім — несумненна каштоўная і эстэтычна значная старонка беларускай паэзіі, якая ў наш час узнялася да шырокіх агульнаеўрапейскіх даляглядаў, закрануўшы свет чалавечай асобы і істотныя аспекты агульначалавечай сацыяльнафіласофскай, інтэлектуальнай праблематыкі. Яго філасафічнасць заўсёды несла і нясе ў сабе актыўны стваральны пачатак. Ён часта звяртаецца да так званых "вечных тэм", але кожны раз імкнецца павярнуць іх пановаму. Колькі напісана пра месяц, а ў Русецкага ён — сучасны!
Ну што за мссяц, што за ясны лунае песняю ў стагоддзях, блішчыць, нібыта недасяжны, а людзі ў буцах па ім ходзяць.
I ўсмешкай мілага аблічча зямное свеціцца каханне — ягоны востраў таямніча плыве ў бяздонным акіяне.
Гэта зайздросная рыса — весці бясконцы дыялог са светам, удзельнічаць у стварэнні новай мастацкай свядомасці, новых традыцый у адносінах людзей да прыроды і да саміх сябе. У гэтым і місія паэзіі, якая нашмат пашырае нашы жьтццёвыя дыяпазоны бачання і мыслення.
Спіс выкарыстаных крыніц
паэт русецкі літаратура лірызм
1. Уводзіны ў літаратуразнаўства. Хрэстаматыя / Пад рэд. М.А. Лазарука.– 2е выд., дапр. і дап.– Мн., 1991.
2. Гісторыя беларускай літаратуры XX стагоддзя Мн.: Бел. навука, 2002. 928 с.
3. Хрестоматия по теории литературы / Составитель Л.Н. Осьмакова.– М., 1982.
4. Основы литературоведения / Под. ред. В.П. Мещерякова.– М., 2000.